محمدعلی گودرزی تبیین کرد
راه‌اندازی مراکز نوآوری در دانشگاه علمی کاربردی جهاددانشگاهی برای اشتغال‌زایی
هجدهم شهریورماه، سالگرد تأسیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاددانشگاهی است.
فعالیت آموزش عالی علمی کاربردی در جهاددانشگاهی با برگزاری دوره‌های کاردانی ناپیوسته در ۹ مرکز و ۱۴ عنوان رشته/ محل، در سال ۱۳۷۷ آغاز شد و طی دو دهه فعالیت با افزایش مراکز و تعدد مقاطع تحصیلی (کاردانی ناپیوسته، کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته و کارشناسی ارشد ناپیوسته) توسعه یافته است. دوره‌های مذکور به روش ترمی، پودمانی (تجمیعی، تک پودمان و تک‌درس) در حال انجام است.
به همین مناسبت با محمدعلی گودرزی، رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاددانشگاهی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید؛
ایکنا ـ ابتدا در رابطه با نظام آموزش علمی کاربردی و وجه تمایز آن با سایر نظام‌های آموزشی موجود در کشور توضیح بفرمایید.
آموزش عالی چندین زیرنظام دارد، یکی از زیرنظام‌های آموزش عالی، نظام آموزش مهارتی است. برای آموزش مهارتی یک مأموریتی تعریف شده است. قرار بر این است افرادی که وارد این زیرنظام می‌شوند و تحصیل می‌کنند، زمانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند افراد ماهری باشند که می‌توانند متصدی یکسری مشاغل خاص در کشور شوند. حوزه آموزش نظری وظیفه‌اش تولید علم و گسترش علم و دانش است ولی در نظام مهارتی الزاما اینگونه نیست و از خروجی‌های این نظام انتظار می‌رود افراد ماهری باشند و نیاز نباشد یک آموزش دیگر ببینند تا در آن رشته خاص کار پیدا کنند.
الآن مشکل دانشگاه‌های ما این است که طرف لیسانس برق می‌گیرد ولی آنقدر از واقعیت‌های کاری این رشته فاصله دارد که وقتی وارد کارخانه صنعتی می‌شود اول باید کلی آموزش ببیند تا بتواند مشغول به کار شود، چون مباحثی که خوانده کاملاً نظری است، فرق نظام آموزش مهارتی و نظری در این است. حال اینکه دانشگاه علمی کاربردی چقدر در این زمینه موفق بوده است نیازمند بحث و آسیب‌شناسی است. باید آسیب‌شناسی شود در دوره‌های مختلف این دانشگاه چقدر توانسته افراد ماهر تربیت کند.
این وجه تمایز نظام آموزش مهارتی از سایر نظام‌هاست. چون این وجه تمایز وجود دارد، محتوای آموزشی این نظام با محتوای آموزش نظری متفاوت است. قاعدتاً محتوای آموزش مهارتی باید روی ابعاد علمی خیلی تأکید کند لذا گفته شده ۷۰ درصد محتوای آموزشی عملی باشد؛ یعنی از صد درصد ساعت کلاس، دانشجو باید ۷۰ درصد در محیط واقعی کار کند تا فرد ماهر تربیت شود.
ایکنا ـ فعالیت‌های جهاددانشگاهی را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کند و ایده شکل‌گیری این دانشگاه از چه زمانی شکل گرفت؟
یکی از مأموریت‌هایی که در اساسنامه جهاددانشگاهی مورد تأکید قرار گرفته است اجرای برنامه‌های آموزشی علمی کاربردی است. در بند هفت ماده سوم که وظایفی برای جهاد ترسیم کردند، یکی از وظایف اجرای دوره‌های آموزشی علمی کاربردی است. این زمانی بوده که هنوز دانشگاه علمی کاربردی تأسیس نشده بود. بنابراین انجام این مأموریت، جزء ظایف جهاد بوده است. جهاد تنها سازمانی است که به صراحت اجرای آموزش‌های علمی کاربردی جزء وظایفش ذکر شده است. همچنین جزء اولین مراکزی بود که با همکاری دانشگاه جامع علمی کاربردی شروع به پذیرش دانشجو کرد.
در طول این سال‌ها ما حدود ۳۸ مرکز در سراسر کشور ایجاد کردیم و به جز یزد در تمام استان‌ها مرکز داریم. در برخی استان‌ها سه یا چهار مرکز داریم. روی هم رفته ۳۸ مرکز فعال در سراسر کشور داریم. دانشگاه علم و هنر در یزد، اول به صورت علمی کاربردی راه افتاد ولی بعد از مدتی آن را به آموزش عالی تبدیل کردیم. ما یک زمان‌هایی که اوج پذیرش دانشجو بود تا شصت هزار دانشجو پذیرش کردیم ولی الآن بیست و یک هزار و پانصد دانشجوی فعال در مراکز ما حضور دارند. مرکز علمی کاربردی جهاد، بزرگترین مرکز آموزش علمی کاربردی از نظر تعداد مراکز و تعداد دانشجویان است.
ایکنا ـ برای ارتقا و افزایش کیفیت آموزش‌ها چه اقداماتی انجام دادید و چه استاندارهایی برای سنجش مراکز و آموزش‌ها در نظر گرفتید؟
دانشگاه جامع، ستاد کل مراکز و مؤسسات آموزش علمی کاربردی است. دانشگاه جامع یکسری استانداردها برای جذب مدرس، تأسیس رشته‌ها، فضای آموزشی، کارشناسان مراکز و ... تدوین کرده است منتهی این استانداردها در سال‌های مختلف دچار تغییر و تحول شده است. یک زمان شما روی کاغذ استانداردهای خوبی دارید ولی چون با واقعیت‌های موجود فاصله دارد امکان پایبندی عملی به آن وجود ندارد. همچنین ممکن است قوانین خوبی وضع کنید، ولی چون نظارت ندارید رعایت نمی‌شود. بنابراین یکسری دستورالعمل‌هایی در این زمینه وجود دارد.
در جهاد ما فراتر از دستورالعمل‌های دانشگاه جامع، استانداردهایی را برای خودمان ترسیم کردیم و کیفی‌سازی آموزش‌ها را در جهاد به چند دلیل در اولویت قرار دادیم. یکی اینکه مراکز ما ذیل جهاد دانشگاهی فعالیت می‌کنند و جهاد سرمایه ارزشمندی است که حاضر نیستیم به آن آسیب برسد. همین موجب شده خانواده‌ها علاقه دارند فرزندانشان در مراکز جهاد تحصیل کنند.
ما هر سال مراکز را بر اساس شاخص‌های مختلف ارزیابی و رتبه‌بندی می‌کنیم. سعی می‌کنیم مراکز قوی را تشویق کنیم، به مراکز ضعیف کمک کنیم. اگر مرکزی تجهیزاتی لازم دارد آن را تجهیز کنیم. ما اعتقادمان بر این است؛ جهاد یک سرمایه است و برای پاسداری از این سرمایه در حوزه آموزش مهارتی تمام تلاش خود را می‌کنیم. خوشبختانه در ارزیابی‌های دانشگاه جامع، مراکز جهاد رتبه‌های خوبی دارند. در انتخاب مخاطبین هم گزینه مراکز جهاد جزء انتخاب‌های اول تا پنجم است. یک دلیلش این است که مردم می‌دانند جهاد کم‌فروشی نمی‌کند یا کار بد ارائه نمی‌دهد. به همین دلیل خوشبختانه علی‌رغم کاهش دانشجو که گریبانگیر دانشگاه‌های سراسر کشور است مراکز جهاد به نسبت سایر مراکز شرایط بهتری دارند. یک دلیلش حسن نظری است که مردم دارند، دلیل دیگرش کیفیتی است که مراکز ما دارند یعنی مردم ترجیح می‌دهند در این تهران که در هر خیابان دو تا دانشگاه وجود دارد مراکز جهاد را انتخاب کنند.
ایکنا ـ شعار امسال تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین است. مراکز علمی کاربردی در این زمینه رسالت مهمی بر عهده دارند. برنامه شما چه بوده است تا این شعار را محقق کنید؟
همانطور که عرض کردم خروجی مراکز ما باید افراد توانمند و ماهری باشد که نیاز به آموزش دیگری نداشته باشند و متصدی مشاغل مختلف شوند و آن را به بهترین نحو انجام دهند. خروجی مراکز ما نباید افرادی باشند که بیکار باشند. باید نه تنها اشتغال داشته باشند بلکه موجب ایجاد اشتغال برای دیگران باشند. ما برای اینکه این بعد را تقویت کنیم مراکز نوآوری راه‌اندازی کردیم. در انجام این کار اهداف مختلفی داشتیم یکی اینکه در مراکز نوآوری تا جایی که ممکن است دانشجو را به شرایط بازار کار نزدیک کنیم. از آن طرف سعی‌مان بر این بود ایده‌های خوبی که در دانشجو وجود دارد تبدیل به محصول کنیم و پیامد محصول هم تولید ثروت است.
طبق آمارها، اکنون دو هزار و ۵۰۰ شغل در کشور داریم که متصدی ندارند؛ یعنی این مشاغل به شدت مورد نیاز کشور هستند ولی برای این مشاغل آدم نداریم. این نیروها باید کجا ترییت شوند؟ مراکز علمی کاربردی.
جالب است دانشگاه‌های کشور نیرو تربیت می‌کنند ولی برخی مشاغل بلاتصدی هستند. دانشگاه علمی کاربردی یکی از فلسفه‌های شکل‌گیری‌اش این بوده است که متناسب با مشاغل ایجاد رشته کند. این مسئله در بخش‌هایی اتفاق افتاده است و در برخی حوزه‌ها اتفاق نیفتاده است. ما به خاطر اینکه این مسئله جبران شود این مراکز نوآوری را ایجاد کردیم.
نظر شما :